Po otwarciu Muzeum II Wojny Światowej, obecnie w Gdańsku funkcjonują dwa ważne muzea, mogące pełnić rolę wizytówek miasta, a zarazem drogowskazów rozpoznawanych poza granicami Polski. Zarówno wymienione muzeum oraz działające od 2014 roku na terenie dawnej Stoczni Gdańskiej Europejskie Centrum Solidarności, prezentują wydarzenia, które – widziane z lokalnej perspektywy Gdańska - mają wymiar uniwersalny.

Niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, że oddział wojskowy stacjonujący od stycznia 1926 r. na Westerplatte nie był pierwszą – po odzyskaniu przez Polaków własnego państwa – manifestacją obecności polskich żołnierzy na terenie Gdańska.

Niewiele brakowało, aby w grudniu 1919 r. do Gdańska przypłynęli – na pokładzie brytyjskiego statku „Helena” – Murmańczycy, czyli żołnierze nielicznych oddziałów polskich ewakuowanych z Archangielska. Ostatecznie trafili oni do Szczecina i dalszą podróż do odrodzonej Polski odbyli pociągiem. Z kolei w 1920 r. do Gdańska przybyły drogą morską aż z Dalekiego Wschodu cztery transporty żołnierzy dawnej V Dywizji Syberyjskiej – łącznie blisko 3,2 tys. repatriantów, w tym co najmniej 1744 oficerów i szeregowych. Powyższe liczby nie obejmują wszystkich Polaków, którzy pomyślnie ewakuowali się z Dalekiego Wschodu, ponieważ wielu podejmowało trud indywidualnego przemieszczania się drogą lądową przez Rosję bądź też odbyło – w małych grupach – podróż na pokładzie statków przemierzających trasę do Europy. Dlaczego żołnierze polscy przybywali drogą morską a czasem lądową z odległych zakątków Rosji?

Przedmiotem niniejszej analizy jest ocena zorganizowanej i funkcjonującej od 30-31 sierpnia 2014 roku wystawy stałej znajdującej się w Europejskim Centrum Solidarności w Gdańsku - wspólnej instytucji kultury utworzonej 8 listopada 2007 roku przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Samorząd Województwa Pomorskiego, Miasto Gdańsk oraz NSZZ „Solidarność” i Fundację Centrum Solidarności.